কলকাতা, ৬ মাৰ্চ: GANGA WATER TREATY RENEWAL । ১৯৯৬ চনৰ গংগা জলচুক্তিৰ নৱীকৰণ সন্দৰ্ভত আলোচনা কৰিবলৈ ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ উচ্চস্তৰীয় বিষয়াসকল বৃহস্পতিবাৰে কলকাতাত বৈঠকত মিলিত হ’ব। ২০২৬ চনত এই চুক্তিৰ মেয়াদ উকলি যাব, সেই পৰিপ্ৰেক্ষিতত বাংলাদেশে শুকান ঋতুত পানীৰ অধিক প্ৰবাহ নিশ্চিত কৰাৰ দাবী উত্থাপন কৰিছে।
বিশেষকৈ বাংলাদেশৰ দক্ষিণ-পশ্চিম জিলাসমূহত পানীৰ অভাৱৰ ফলত কৃষি আৰু জীৱিকাৰ ওপৰত পৰি থকা প্ৰভাৱৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি, দেশখন চৰকাৰে গংগাৰ পানী বণ্টনৰ ক্ষেত্ৰত অধিক ন্যায্য অংশ পাবলৈ ভাৰতৰ সৈতে আলোচনা তীব্ৰ কৰিছে।
এই বৈঠকৰ পূৰ্বে, গংগাৰ পানী প্রবাহৰ পৰ্যবেক্ষণৰ বাবে দুয়ো দেশৰ বিষয়া আৰু বিশেষজ্ঞৰ এক যুটীয়া দলে পশ্চিমবংগৰ ফাৰাক্কা বান্ধ পৰিদৰ্শন কৰে। ডেইলী ষ্টাৰৰ এক প্ৰতিবেদন অনুসৰি, বাংলাদেশী প্রতিনিধি দলে গংগাৰ নামনি অঞ্চল, পানীৰ স্তৰ আৰু ফিডাৰ কেনেল পৰিদৰ্শন কৰে আৰু বৈঠকৰ পূৰ্বে ভাৰতীয় বিষয়াসকলৰ সৈতে বিস্তৃত আলোচনা কৰে।
ফাৰাক্কা বান্ধ প্ৰকল্প প্ৰাধিকৰণৰ জেনেৰেল মেনেজাৰ আৰ ডি দেশপাণ্ডে মন্তব্য কৰি কয়, “আমি গংগা পানীৰ প্ৰবাহ সন্দৰ্ভত এক সৌহাৰ্দ্যপূৰ্ণ আলোচনা কৰিবলৈ সাজু। তথ্য আদান-প্ৰদানৰ জৰিয়তে দুয়ো দেশৰ বাবে উপযুক্ত সিদ্ধান্ত গ্ৰহণৰ আশা ৰাখিছোঁ।”
গংগা জলচুক্তিৰ পটভূমি
১৯৭৫ চনত ফাৰাক্কা বান্ধ নিৰ্মাণৰ পাছত গংগা নদীৰ পানী বণ্টনক লৈ ভাৰত-বাংলাদেশৰ মাজত দীঘলীয়া বিতৰ্ক চলি আহিছে। ১৯৯৬ চনৰ ১২ ডিচেম্বৰত তৎকালীন ভাৰতীয় প্ৰধানমন্ত্ৰী এইচ ডি দেৱগৌড়া আৰু বাংলাদেশৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্বেখ হাছিনাৰ মাজত এই চুক্তি স্বাক্ষৰ হয়, যিয়ে ৩০ বছৰৰ বাবে গংগাৰ পানী ভাগ-বতৰা নিশ্চিত কৰে।
ফাৰাক্কা বান্ধৰ ফালৰ পৰা গংগা নদী বাংলাদেশত প্ৰবেশ কৰাৰ পিছত পদ্মা নদী নামেৰে পৰিচিত হয়, যি আগলৈ গৈ ব্ৰহ্মপুত্ৰ আৰু মেঘনা নদীৰ লগত সংযোগ হৈ বঙ্গোপসাগৰত মিলিত হয়।
চুক্তিৰ মুখ্য দিশসমূহ
গংগা জলচুক্তিৰ অধীনত, ১ জানুৱাৰী পৰা ৩১ মে’লৈ শুকান ঋতুত ফাৰাক্কাত পানীৰ গড় প্রবাহৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি দুই দেশৰ মাজত ১০ দিনীয়া গণনাৰ ভিত্তিত পানী বণ্টন কৰা হয়।
তবে, বাংলাদেশে অভিযোগ কৰিছে যে শুকান সময়ত পানীৰ প্ৰাপ্তি যথেষ্ট নহয়, যাৰ ফলত কৃষি আৰু পানীয় যোগানৰ ক্ষেত্ৰত সমস্যা দেখা দিছে। নতুন চুক্তিৰ নৱীকৰণত এই বিষয়বোৰৰ বিবেচনা কৰি, বাংলাদেশ অধিক পানীৰ প্ৰাপ্তিৰ দাবী জনাইছে।
এই গুৰুত্বপূর্ণ আলোচনাৰ ফলাফল কি হ’ব, তাক লৈ দুই দেশৰ ৰাজনৈতিক মহল আৰু বিশেষজ্ঞ সকলেই গভীৰ ভাবে লক্ষ্য ৰাখিছে।