আমাৰ সংস্কৃতিত যুগ যুগ ধৰি উপবাসক গুৰুত্ব দিয়া হৈছে। ধৰ্মীয় কাৰণৰ উপৰিও এতিয়া মানুহে স্বাস্থ্য উপকাৰৰ বাবেও উপবাস পালন কৰিছে। কিন্তু উপবাস সঠিকভাৱে নকৰিলে ইয়াৰ অসুবিধাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হ’ব পাৰে। শাওণ মাহটো হিন্দু ধৰ্মত অতি পবিত্ৰ বুলি গণ্য কৰা হয়। শাওণৰ সোমবাৰেও বহু লোকে উপবাসে ৰাখে।ধৰ্মীয় গ্ৰন্থ অনুসৰি উপবাসৰ সময়ত শৰীৰ আৰু মন শান্ত হৈ পৰে, যাৰ ফলত ঈশ্বৰৰ ওপৰত মনোনিৱেশ কৰাটো সহজ হৈ পৰে।
কিন্তু চিকিৎসা বিজ্ঞানৰ মতে উপবাসৰ লগত বহুতো স্বাস্থ্য উপকাৰৰ সম্পৰ্ক আছে। উপবাসে মানুহক দীৰ্ঘায়ু কৰে। উপবাসে থকাটো জনপ্ৰিয় হৈ পৰিছে। আজি জানো আহক- উপবাসৰ সময়ত শৰীৰে কেনেদৰে কাম কৰে, ইয়াৰ সুবিধা আৰু অসুবিধা কি, উপবাসৰ সঠিক উপায় জানক-
প্ৰথম কেইঘণ্টামানৰ বাবে শৰীৰত থকা গ্লুক’জ শক্তিৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ৬-৮ ঘণ্টাৰ পিছত গ্লুক’জ শেষ হ’বলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু শৰীৰে চৰ্বি শক্তি হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। দীৰ্ঘ সময় উপবাসে থকাৰ পিছত শৰীৰে কিট’ছিছ নামৰ বিপাকীয় অৱস্থাত প্ৰৱেশ কৰে। ইয়াত চৰ্বি দ্ৰুতগতিত কমি শৰীৰৰ শক্তিৰ মূল উৎস হৈ পৰে।
উপবাসৰ উপকাৰিতা-
উপবাসৰ সময়ত শৰীৰে খাদ্য নাপায়, যাৰ বাবে কেলৰিৰ অভাৱ হয়। ইয়াৰ ফলত ওজন কমোৱাত সহায় হয়। ইয়াৰ উপৰিও উপবাসে বিপাকীয় ক্ৰিয়া বৃদ্ধি কৰে, যাৰ ফলত শৰীৰে কেলৰি দ্ৰুতভাৱে কমিব পাৰে।
উপবাসে শৰীৰত ইনচুলিনৰ মাত্ৰা হ্ৰাস কৰে। ইনচুলিন হৈছে তেজৰ চেনি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হৰম’ন। গতিকে উপবাসে তেজত চেনিৰ মাত্ৰা বৃদ্ধি কৰি টাইপ-২ ডায়েবেটিছৰ সম্ভাৱনা হ্ৰাস কৰিব পাৰে।
কিছুমান গৱেষণাৰ পৰা দেখা গৈছে যে উপবাসে হৃদযন্ত্ৰৰ স্বাস্থ্যৰ উন্নতি সাধন কৰিব পাৰে। ই কলেষ্টেৰলৰ মাত্ৰা হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিব পাৰে আৰু ৰক্তচাপ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।
উপবাসৰ সময়ত পাচনতন্ত্ৰই জিৰণি লয়। ইয়াৰ ফলত হজম শক্তি উন্নত হোৱাৰ লগতে কোষ্ঠকাঠিন্যৰ দৰে সমস্যাৰ পৰা সকাহ পোৱা যায়।
উপবাসৰ অসুবিধাও আছে-
আৰম্ভণিতে ভোক আৰু ভাগৰুৱা অনুভৱ হ’ব পাৰে।তেজৰ চেনিৰ মাত্ৰা কমি যোৱাৰ বাবে মূৰ ঘূৰোৱা হব পাৰে।
কিছুমান মানুহৰ কোষ্ঠকাঠিন্য বা ডায়েৰিয়াৰ দৰে সমস্যা হ’ব পাৰে।
যদি আপুনি সঠিকভাৱে খাদ্য গ্ৰহণ নকৰে তেন্তে পুষ্টিকৰ উপাদানৰ অভাৱ হ’ব পাৰে।
উপবাসৰ সময়ত পানী, চাহ আৰু কফি খাব পাৰে কিন্তু চেনি আৰু গাখীৰ নিদিব। সুষম খাদ্য গ্ৰহণ কৰক, উপবাসৰ সময়ত প্ৰটিন, আঁহ আৰু স্বাস্থ্যকৰ চৰ্বিযুক্ত খাদ্য গ্ৰহণ কৰক। যদি আপুনি অতি অসুস্থ বা ঔষধ সেৱন কৰে তেন্তে উপবাস নকৰিব।