- কবিতা কলিতা
কৰ’নাৰ শ্ৰেষ্ঠ পৰিৱেশত দেশে দেশে এতিয়া হাহাকাৰ৷ কাৰ্যত্যম মানৱ সভ্যতাকে যেন শেষ কৰিবলৈ আহিছে কৰ’না ই ৷ জীৱন বিপন্ন হৈ পৰা মানুহ আজি গৃহবন্দী৷ পেটৰ ভাতমুঠিৰ বাবে হাহাকাৰ কৌটি কৌটি লোকৰ৷ কৰ’নাই কন্দুৱাইছে লাখ লাখ পৰিয়ালক৷ যেন মানৱ শত্ৰু কৰ’না সকলোৰে বাবে হৈছে অভিশাপ৷ কিন্তু জীৱশ্ৰেষ্ঠৰ এই অভিশাপ কৰ’না প্ৰকৃতিৰ বাবে হৈছে বৰত্ৰাপ৷ সলনি হৈছে পৃথিৱী, সলনি হৈছে প্ৰকৃতি৷ ন-সাজত আকৌ হাহিঁছে যেন প্ৰকৃতিয়ে৷ সেউজীয়া আৱৰণে আকৌ নতুনকৈ সাজিছে প্ৰকৃতিক৷ বনধ্বংস হোৱা নাই, পাহাৰৰ বুকুৱেদি আকাশে-মানুহে সজা নাই ঘৰ৷ নৈ, জান-জুৰি জলধাৰাও আজি স্বচ্ছ৷ দুখৰ মুক্ত নীলা আকাশত মুক্তমনে উৰিছে জাকে জাকে চৰাই৷ মানুহৰ কোলাহলৰ পৰা বহু নিলগত থকা আলহী পৰিভ্ৰমী চৰাইজাকেও উভতি আহিছে আমাৰ ওচৰৰ বিল-জলাশয়বোৰলৈ৷ ৰাজপথটো মুক্তমনে চৰিছে বন্যপ্ৰাণী৷ গাড়ী-মটৰৰ কাণ-তাল মৰাশব্দত অৰণ্যত থাকিবলৈ বাধ্য কৰোৱা জীৱ-জন্তুক কৰোনাশ্ৰেষ্ঠ পৰিৱেশে দিছে মুক্তমনে বিচৰণৰ সুযোগ৷ চুৰাংচিকাৰী, দুষ্কীতিকাৰীও এতিয়া সিহঁতৰ পৰা বহু নিলগত৷ ৰাজপথত জনঅৰণ্য জীৱশ্ৰেষ্ঠৰ জীয়াংখাৰ বলি হোৱা ভয়ত অৰণ্যৰ মাজতো মুক্তমনে বিচৰণ কৰিব নোৱাৰা জীৱ-জন্তুৰ প্ৰাণচন্চল ৰূপ এতিয়া দেখা গৈছে ৰাজপথত৷ মানুহক ধ্বংস কৰি প্ৰকৃতিক পুনৰজীৱিত কৰিবলৈ যেন কৰ’না আহিছে৷ প্ৰকৃতিৰ অনুৰোধত মানুহক যেন নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছে কৰ’নাই৷ পৰিৱেশ-পৰিস্হিতিয়ে যেন সেয়াই ইংগিত দিছে৷ কৰ’না মানুহৰ শত্ৰু বুলিও প্ৰকৃতিৰ যে বন্ধু সেয়া প্ৰমাণ কৰিছে ন-ৰূপ পোৱা স্মৃতিবোৰে৷ পৃথিৱীৰ দেশে দেশে এতিয়া কৰ’নাৰ বাবে লকদাউন৷ জনশূণ্য ৰাজপথত যান-বাহনৰ হৰ্ণে আমনি কৰা নাই৷ জলপথটো নাই নাওঁ-জাহাজৰ অবাধ চলাচল৷ কল-কাৰখানাৰ বিকট শব্দও নাই৷ এক নতুন পৰিৱেশ চৌপাশে৷ অৰণ্যৰ মাজৰ নিস্তব্ধতা আজি চহৰ-মহানগৰত৷ মানুহৰ জীয়াংখাৰ বলি হোৱাৰো ভয় নাই৷ চুৰাংচিকাৰীৰ ধন লালোভত কোনো বন্যপ্ৰাণীয়ে হেৰুৱাব লগা হোৱা নাই প্ৰাণ৷ বন্য জীৱ-জন্তু জীৱশ্ৰেষ্ঠ লালোভৰ পৰা নিলগত৷ মানুহ কেনেকৈ সলনি হ’ল সেই কথা বুজিবলৈ ওলাই আহিছে বনঅৰণ্যৰ পৰা বন্যপ্ৰাণী৷ মুক্তমনে শংকাবিহীনভাৱে সংকৃতৰ চহৰে-নগৰে বিচৰণ কৰিছে বন্যপ্ৰাণী৷ এতিয়া যেন গোটেই পৃথিৱীখন অৰণ্য আৱাসাৰে ঢকা৷ নিজ ইচ্ছামতে বিচৰণ কৰা বন্যপ্ৰাণীৰ ছবিখনিয়ে মানুহক অবাক কৰিছে৷ চুইমিংপুলত মানুহবিহীন পৰিৱেশ দেখা পাই তাৰ আমেজ লবলৈ নামিছে আকৌ বান্দৰে৷ কৰবাত যদি হৰিণা, বনৰীয়া গাহৰি, আন কৰবাত আকৌ বাঘ, ভালুক, বান্দৰ৷ চিনাকী-অচিনাকী জাক জাক চৰাইও আহিছে ওলাই৷ বছৰ বছৰ নেদেখা বহু পৰিভ্ৰমী পখীও উভতি আহিছে বিল-জলাশয়বোৰলৈ৷ কৰোনা ভাইৰাছ আৰু লকদাউনে স্তব্ধ কৰি পেলোৱা বিশ্বৰ প্ৰান্তে প্ৰান্তে এতিয়া বন্য জীৱ-জন্তু, চৰাই-চিৰিকতিৰ খেলা৷ চিনাকী-অচিনাকী গছ কেইজোপা তৰু-তৃণে ৰূপ সলাইছে৷ প্ৰকৃতিৰ এই বিনন্দীয়া ৰূপে পলকতে মন-প্ৰাণ জীপাল কৰিছে সকলোৰে৷ সেউজীয়া আৱৰণে ঢাকিছে চৌপাশ৷ প্ৰকৃতিৰ ওপৰৰ পৰা প্ৰদূষণৰ বোজাও যেন লকদাউনৰ সময়ছোৱাতে নিম্নগামী হ’ল৷ পৰিৱেশ প্ৰদূষণমুক্ত বায়ুমণ্ডলে ন-কৈ প্ৰাণ দিছে প্ৰকৃতিক৷ গছে-বনত এতিয়া নাই ধূলিৰ চামনি৷ সেউজীয়া কোমল পাতবোৰেও যেন মিচিকিয়াই হাহিঁছে৷ গছৰডালত বহি চিনাকী-অচিনাকী চৰাইবোৰেও পাতিছে আনন্দৰ মেলা৷ বিল-জলাশয়বোৰও বহু পৰিমাণে স্বচ্ছ হ’ল৷ আৱৰ্জনাৰে ঢাকি ৰখা জলাশয়বোৰৰ তৰু-তৃণ সেউজীয়া হ’ল৷ তাতে বহি পৰিভ্ৰমী চৰাইজাকে কৰিছে কলৰং৷ মানুহৰ আগ্ৰাসত সলনি হোৱা প্ৰকৃতিৰ মুখ দেখি চিনাকী-অচিনাকী আলহীবোৰও বহুদিন অহা নাছিল, কিন্তু কৰোনা যেন আৱিৰ্ভাৱ হৈ আহিল প্ৰকৃতিত৷ ন-ৰূপ লোৱা প্ৰকৃতিক পাই প্ৰাণচন্চল পখিজাক আকৌ উভতি আহিলে অতীতৰ সম্নুখত৷ ভাগি চুৰ-মাৰ হৈ গৈছে সভ্যতা সৌ-সিদিনালৈ চৰম সভ্যতালী দেখুৱাই জীয়াই থকা মানুহবোৰ অসহায়, নিৰুপায়৷ সম্নুখত বাঢ়ি আহিছে ঘন ঘোৰ আন্ধাৰ৷ এই ঘন ঘোৰ আন্ধাৰৰ মাজতে শেষ হ’ব নেকি জীৱনৰ আখৰা৷ চৌদিশে মাথো হাহাকাৰ-হতাশা৷ ভয় আৰু আতংকৰ তীব্ৰতৰ মানুহক এই ভয়ানক সময়ত গছবোৰে দিছে জীয়াই থকাৰ আশা আৰু ভৰসা৷ প্ৰতিজোপা গছেই তাৰেই প্ৰমাণ, প্ৰতিজোপা গছে উৰুৱাইছে নিজৰ হিচাপ৷ মানুহৰ চকুত গছবোৰ যেন এতিয়া গছ নহয় যেন জীৱন-জীনাৰ শ্লগান৷ চালেই লাগে যেন হাজাৰ হাজাৰ প্ৰত্যাহ্বান লৈ থিয় দি আছে গছবোৰ৷ গৃহবন্দীৰ মাজতে সামান্য শিথিলতা পাই ওলাই অহা মানুহবোৰে পাইছেহি নিমজকৈ পাৰি থোৱা গছৰ ছাঁ৷ সেই হেপাঁহৰ ৰঙা ৰঙা জোকাৰি আগতকৈ আকুল কৃষ্ণচূড়া৷ সোণাৰুৰ হাহিঁবোৰও হালধীয়া হৈ বিয়পি পৰিছে অলিয়ে-গলিয়ে৷ নিজানে-নিবানে আপোনপাহৰা হৈ আত্ম-মগন আহঁতজোপাও৷ আকাশ ঢাকি ধৰিছে গছবোৰৰ ঠাল-ঠেঙুলিয়ে৷ এদিন অন্ত পৰিব লকদাউন আৰু ওলাই আহিব জন-গণ মুকলি আকাশৰ তললৈ৷ নদ-নদী আৱৰ্জনামুক্ত হোৱাৰ লগতে জলধাৰাও হৈছে স্বচ্ছ৷ নদ-নদীৰ পাৰত থকা গছবোৰতো পখীয়ে লৈছে জিৰণি৷ দেশ-বিদেশৰ নদ-নদী এতিয়া স্বচ্ছ নিৰ্মল৷ কৰ’না লকদাউনে নদ-নদীৰ আৱৰ্জনাৰ ৰক্ষা কৰিছে৷ কল-কাৰখানাৰ পৰা আৰম্ভ কৰি মানুহে পেলোৱা আৱৰ্জনাৰ বোজাও গলিছে নদ-নদীত৷ কিন্তু কৰ’না যুদ্ধত মানুহে জয়ী হলে আকৌ পৰাস্ত হ’ব নেকি প্ৰকৃতি ? আকৌ নদ-নদী, জান-জুৰিয়ে হেৰুৱাব নেকি এই সুক্ষাৰ ? মানৱতাই পৰিৱেশ ৰক্ষাৰ বাবে সজাগ-সচেতন হ’বনে ? প্ৰকৃতিক এই ৰূপ ধৰি ৰখাত মানৱ প্ৰজন্মই সহায় কৰিবনে ? নে আকৌ আগ্ৰাসী মানুহৰ হাতত ধ্বংস হ’ব প্ৰকৃতি ?