১৪ নৱেম্বৰত শিশু দিৱস(Children’s Day) উদযাপনৰ হৈ আহিছে এই বিষয়ে পুনৰ ব্যাখ্যা কৰা প্ৰয়োজন নাই(14 November)। এই পদক্ষেপৰ সুদূৰ প্ৰসাৰি গুণাগুণ আৰু উপকাৰীতাই এক বিশেষ সীমা অতিক্ৰম কৰাত সকলোৰে মাজত জনপ্ৰিয় দিৱস হিচাপে পৰিগণিত হৈছে।
ভাল লাগে যেতিয়া প্ৰতি জন শিশুৰ গুৰুত্ব, আকৰ্ষণ আৰু কেন্দ্ৰ বিন্দু শিশু দিৱসৰ প্ৰতি নিৰ্দিষ্ট কৰা হয়। স্বাধীন ভাৰতৰ প্ৰথম প্ৰধানমন্ত্ৰী জৱাহলাল নেহৰুৰ এই প্ৰচেষ্টাই শিশু নিৰ্মাণত বিশেষ অৰিহণা যোগায় আহিছে।
শিশু দিৱস শিশুসকলৰ প্রতি জৱাহৰলাল নেহেৰুৰ(Jawaharlal Nehru) অকৃত্রিম ভালপোৱা আৰু আকাঙ্খাৰ স্মৃতি ৰক্ষা কৰিবলৈ পালন কৰা হয়। শিশু দিৱসৰ আনন্দ আৰু উৎসৱৰ পিছত আমি নেহেৰুৰ মূল চিন্তা ধাৰাটো মনত ৰাখিব লাগিব যে শিশুসকলক এটা নিৰাপদ আৰু ভালপোৱাৰ পৰিবেশত বৃদ্ধি কৰা আৰু তেওঁলোকক দেশৰ উন্নয়নৰ বাবে প্ৰস্তুত কৰাৰ বাবে দক্ষতা বিকাশত গুৰুত্ব দিয়া(Integrated Child Development Project)।
তেতিয়াৰ দিনত শিশুৰ বাবে উপযোগী বাতাবৰণ সৃষ্টি কৰা অতীৱ প্ৰয়োজনীয় কথা আছিল। আজিৰ দৰে গৱেষণামূলক পাঠ্যক্ৰম নাছিল যত শিশুৰ পছন্দ অনুসৰি শিক্ষা লাভ কৰাৰ সুযোগ লাভ কৰিব পাৰিছিল।
লাহে লাহে শিক্ষা ব্যবস্থাৰ মানদণ্ড উন্নীত কৰণ হৈ আহি আহি আজি এনে স্তৰ পাইছে, যত কোৱা হয় শিক্ষক ছাত্ৰৰ বাবেহে, ছাত্ৰৰ বাবে শিক্ষক নহয়। প্ৰতি ৩০ জন ছাত্ৰৰ বিপৰীতে একোজনকৈ শিক্ষক নিযুক্ত কৰি প্ৰতি জন শিশুৰ সৰ্বাংগীন বিকাশৰ প্ৰতি বিশেষ লক্ষ্য ৰাখি সেইমতে পাঠ্যক্ৰম খেল ধেমালি আনকি বিদ্যালয়ৰ পৰিৱেশ শিশু উপযোগী কৰি গঢ়াই তোলাৰ প্ৰয়াস কৰা হৈছে। সেই তাহানিৰ চাচা নেহৰুৰ এই প্ৰচেষ্টাই আজি পূৰ্ণাংগ ৰূপ ল’লে বুলি এক কথাত কব পাৰি।
বৰ্ত্তমান মাতৃ গৰ্ভত স্থিত লোৱাৰ পৰাই যাতে শিশু এজনে সুস্থ পৰিবেশত পৰিয়ালটোৱে বৃদ্ধি হ’বলৈ দিয়ে তাৰ বাবে সমাজ কল্যাণ বিভাগৰ শিশু উন্নয়ন প্ৰকল্পৰ অধীনত লাখ লাখ কৰ্মী নিযুক্ত কৰা হৈছে যাতে সন্তান সম্ভবা মাতৃ, পৰিয়াল আৰু বিভিন্ন হিতৈষী প্ৰতিষ্ঠানৰ লগত যোগসুত্ৰ স্থাপন কৰাত সহায় হয়(Children’s Film Society India)।
আকৌ জন্মৰ পিছৰে পৰা এই কৰ্মী সকলে গৃহ পৰিদৰ্শন কৰে আৰু মাতৃ তথা পৰিয়ালৰ লোক সকলক সাক্ষাৎ কৰি এটা সুন্দৰ পৰিবেশত শিশু এটি যাতে ডাঙৰ হ’ব পাৰে তাৰ বাবে ল’ৱ লগা সাৱধানতা সমূহৰ পৰামৰ্শ দিয়ে। ” একেবাৰে নোৱাৰিলে এশ বাৰে কৰা” নীতি সৰোগত কৰি এওঁলোকে মাতৃ গৰাকীক বুজনি দি দি শিশুক এটি পৈনত শিশু কৰি গৰহী তোলাত সহায় কৰে।
শিশু দিৱসত এই কৰ্মী সকলৰ অৱদান অবশ্যে কোনেও উল্লেখ কৰা দেখা নাযায়।বছৰৰ এটা দিন শিশু দিৱস উদযাপন কৰিলেই শিশুৰ বাবে উপযোগী বাতাবৰণ সৃষ্টি হ’ব বুলি ভবা টান। গোটেই বছৰৰ প্ৰতিটো দিন শিশুৰ বিকাশ আৰু বৃদ্ধিৰ বাবে কাম কৰা অক্লান্ত কৰ্মী যাক অংগনৱাদী কৰ্মী নামে পৰিচিত এওঁলোকৰ অৱদান অসীম। জন্মৰ আগত আৰু পিছত একেৰাহে যদি কোনোবাই এজন শিশুৰ সৰ্বাংগীন বিকাশৰ বাবে অহৰহ চেষ্টা কৰে তেনে কেৱল আৰু কেৱল এই কৰ্মীসকল।
জন্মৰ সময়ত যদিও কাষত নেথাকে, চিকিৎসালয়ৰ পৰা ঘৰ পোৱাৰ মূহুৰ্তৰ পৰাই প্ৰতিটো কথা লক্ষ্য ৰাখে। মাতৃ দুগ্ধ পান কৰোৱাই হওক বা নৱজাতক থকা চৌপাশে হওক বা জন্মৰ সময়ৰ আসোঁৱাহ হওক সকলোৰে হিছাপ ৰখা হয় , যাতে সেইমতে সকলো খিনি শিশু উপযোগী কৰিব পৰাকৈ প্ৰস্তুত কৰি দিব পাৰে।
ছয় মাহলৈ শিশু এজনে কোনখিনি অনুভব কৰিব পাৰিছে, কিমান অনুকৰণ কৰিব পাৰিছে আৰু কিমান চিনাক্ত কৰন কৰিব পাৰিছে তাৰো নিৰ্দেশনা মতে আজিকালি জুখি মাখি চোৱাৰ প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ হৈছে। আকৌ দুই বছৰ বয়সলৈ একক খেলৰ বাবে আত্ম কেন্দ্ৰিক শিশুক কেনেধৰণৰ খেলা সঁজুলি ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ দিব লাগিব, বা শিশুৰ উৎসুকতাক কিভাবে দীক্ষালৈ ৰূপান্তৰ কৰিব পাৰি তাৰ শিক্ষা মাতৃ সকলক দিয়াৰ প্ৰসায়ে শিশু এজনক অধিক নিৰাপদ কৰাত সহায় কৰে।
দুই বছৰৰ পৰা তিনি বছৰৰ ভিতৰৰ সময় খিনিত একেজন শিশুক প্ৰস্তুত বিদ্যালয়ৰ নিৰ্দেশনা আধাৰত মাতৃ তথা পৰিয়ালৰ লোকক পৰামৰ্শ দিয়ে আৰু তিনি বছৰত প্ৰাক প্ৰাথমিক শিক্ষা লাভ কৰা বাবে উৎসাহী কৰে। প্ৰাক প্ৰাথমিক শিক্ষা লাভ কৰা সুযোগ পোৱাৰ পিছত শিশু এজন আৰু পিছলৈ ঘূৰি চোৱা প্ৰয়োজন নহয়। কাৰণ প্ৰাক প্ৰাথমিক শাখাৰ পৰা প্ৰাথমিক শিক্ষা আৰম্ভ কৰাৰ সাঁকো নিৰ্মানত অৰিহণা যোগায় থকা অংগনৱাদী কেন্দ্ৰই এটি সুঁতি সৃষ্টি কৰি শিশু এজনক প্ৰকৃত ধাৰাত লগাই দিয়ে।
তেতিয়ালৈ শিশু এজন সুৰক্ষা সহ আনন্দদায়ক শিক্ষা জীৱন আৰম্ভ কৰা লগতে বাকীবোৰ দিশো বিকশিত হোৱাৰ চেষ্টা নিজেই কৰিবলৈ শিকা হয়। ভেঁটি যদি মজবুত হয়, মুধ্ছ খহা ভয় নেথাকে। কিন্তু বৰ্তমানেও ভেঁটি নিৰ্মাতা শিশু কল্যাণ বিভাগৰ এই কৰ্মী সকল উপেক্ষিত।
১৪ নৱেম্বৰৰ শিশু দিৱস ভাৰতত উদযাপন হয় আৰু অসমতো খুব উলহ মালহে অনুষ্ঠিত হোৱা দেখা যায়। এই অনুষ্ঠান বোৰত শিশুৰ দুই এটা অনুষ্ঠান ৰাখি বাকীখিনি সময় অভিভাৱক সকলক সুযোগ দিয়া হয়, এইটো ভাল ব্যবস্থা এই বাবেই যে সন্তানে পিতৃ মাতৃৰ প্ৰতিভা প্ৰত্যক্ষ কৰাৰ সুবিধা পায়।
১৪ নৱেম্বৰ শিশু দিৱসৰ দৰেই অন্য এটা দিৱস পালন কৰা হয় আৰু এইটো দিৱস বিশ্ব শিশু দিৱস বোলা হয়।২০ নৱেম্বৰত উদযাপন কৰা এই দিৱস সমগ্ৰ বিশ্বতে পালন কৰা হয়, যিটো ১৯৫৯ চনত ইউনাইটেড নেচনচৰ সাধাৰন সন্মেলনত শিশুসকলৰ অধিকাৰৰ ঘোষণা পত্রখন গ্রহণ কৰা দিনটোক চিহ্নিত কৰে। শিশুৰ বাবে এই দুয়োটা দিন অতি স্মৰণীয়।
শিশু দিৱস শিশুসকলৰ মঙ্গলৰ বাবে আমাৰ অঙ্গীকাৰৰ কথা মনত পেলায় আৰু নেহেৰুৰ সপোনক পূৰ্ণ কৰিবলৈ তেওঁলোকক শিকায়। শিশুসকলক মিলা প্রীতি কৰিবলৈ , ইজনে সিজনৰ লগত ভাগ বতৰা কৰিবলৈ, অনুকৰণ কৰিবলৈ, আত্ম নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈও শিক্ষা দিয়ে।
সকলোৱে যে শিশু সকলক ভবিষ্যতৰ দায়িত্ববান নাগৰিক গঢ়ি তুলিব লাগে, তেওঁলোকৰ উন্নয়নৰ বাবে কাম কৰিব লাগে এই ভাবাৰ্থ শিশু দিৱস উদযাপন দ্বাৰা উপলব্ধি কৰোৱাৰ প্ৰয়াস কৰে। সকলো শিশু ভবিষ্যত দেশৰ সুস্থ নাগৰিক হওক আৰু প্ৰতিজন সুস্থ নাগৰিক শিশুৰ বাবে কৰণীয় খিনি কৰি যাওক এইয়ে কামনা।
লেখকঃ নৱযানী বৰুৱা শইকীয়া