ড° বুলজিৎ বুঢ়াগোহাঁই
পৰিবহণ আধুনিক জীৱনৰ এক মৌলিক প্ৰয়োজনীয়তা যদিও পৰম্পৰাগত আভ্যন্তৰীণ দহন ইঞ্জিনটো (Internal Combustion Engine) দ্ৰুতগতিত পুৰণি হৈ পৰিছে। বিশ্বজুৰি অটোমোটিভ উদ্যোগটোৱে এক উল্লেখযোগ্য পৰিৱৰ্তন সাধন কৰি আছে, ভাৰতো ইয়াৰ ব্যতিক্ৰম নহয়। বহনক্ষমতা আৰু কাৰ্বন ফুটপ্ৰিণ্ট হ্ৰাস কৰাৰ ওপৰত গুৰুত্ব বৃদ্ধি পোৱাৰ লগে লগে জলবায়ু পৰিৱৰ্তন আৰু পৰিৱেশৰ অৱক্ষয়ৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ পেট্ৰ’ল বা ডিজেল বাহনৰ ঠাইত ইলেকট্রিক বাহন (Electric Vehicle ,EV) এক আশাব্যঞ্জক সমাধান হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছে। তীব্ৰ বায়ু প্ৰদূষণ আৰু শক্তিৰ দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পোৱা চাহিদাৰ সৈতে যুঁজি থকা ভাৰতৰ বাবে বৈদ্যুতিক গতিশীলতাৰ দিশত এই পৰিৱৰ্তন অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। ইলেকট্রিক বাহন (Electric Vehicle) গ্ৰহণ কৰাটো কেৱল প্ৰযুক্তিগত উন্নতি হিচাপেই নহয়, সেউজ পৰিৱেশ সৃষ্টিৰ দিশত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ হিচাপেও দেখা যায়।
ভাৰতৰ বৈদ্যুতিক বাহনৰ বজাৰখন প্ৰাৰম্ভিক পৰ্যায়ত আছে যদিও ই কিন্তু দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পাইছে। নীতি, উদগনি আৰু আন্তঃগাঁথনি উন্নয়নৰ জৰিয়তে ইলেকট্রিক বাহন (Electric Vehicle) গ্ৰহণৰ বাবে চৰকাৰে জোৰ দিয়াৰ ফলত এই বৃদ্ধিৰ অনুঘটক হিচাপে কাম কৰিছে।চৰকাৰী পদক্ষেপসমূহ হ’ল-
ফেম ইণ্ডিয়া আঁচনি (FAME India Scheme) হৈছে এক আধাৰশিলা নীতি। ই ইলেকট্রিক বাহন ক্ৰয়ৰ বাবে বিত্তীয় উদগনি প্ৰদান কৰে আৰু চাৰ্জিং আন্তঃগাঁথনিৰ বিকাশত সহায় কৰে।
National Electric Mobility Mission Plan ২০২০ৰ লক্ষ্য হৈছে দেশত হাইব্ৰিড আৰু ইলেকট্রিক বাহনৰ প্ৰচাৰ কৰি ৰাষ্ট্ৰীয় ইন্ধন সুৰক্ষা অৰ্জন কৰা।
ইলেকট্রিক বাহনৰ ওপৰত সামগ্ৰী আৰু সেৱা কৰ (GST) ৫% লৈ হ্ৰাস কৰা হৈছে, যিটো আভ্যন্তৰীণ দহন ইঞ্জিন (Internal Combustion Engine)ৰ বাহনৰ ২৮%তকৈ যথেষ্ট কম।
ভাৰতীয় ইলেকট্রিক (Electric Vehicle) বজাৰখন বৃদ্ধি হোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে। টাটা মটৰ্চ, মহিন্দ্ৰা ইলেক্ট্ৰিক, আৰু টেছলাৰ দৰে আন্তৰ্জাতিক মুখ্য অটোমোটিভ নিৰ্মাতাসকলে ভাৰতীয় বজাৰত আগ্ৰহ দেখুৱাইছে, বিভিন্ন খণ্ডত বিভিন্ন মডেল মুকলি কৰিছে।
ইলেকট্রিক বাহন (Electric Vehicle) গ্ৰহণৰ বাবে চৰকাৰে চাৰ্জিং ষ্টেচন স্থাপন কৰাটো অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ । ব্যক্তিগত আৰু ষ্টাৰ্টআপেও চাৰ্জিং আন্তঃগাঁথনিৰ স্থানত প্ৰৱেশ কৰিছে, উদ্ভাৱনীমূলক সমাধান আগবঢ়াইছে আৰু নেটৱৰ্ক সম্প্ৰসাৰণ কৰিছে।
সেউজ পৰিৱেশৰ বাবে ইলেকট্রিক বাহনৰ সুবিধা আছে। ইলেকট্রিক বাহনলৈ পৰিৱৰ্তনে অসংখ্য পৰিৱেশগত সুবিধা প্ৰদান কৰে, যিবোৰ ভাৰতৰ দৰে দেশৰ বাবে বিশেষভাৱে প্ৰাসংগিকতা আছে। বায়ু প্ৰদূষণ হ্ৰাস:ভাৰতে বায়ুৰ গুণাগুণৰ গুৰুতৰ সমস্যাৰ সন্মুখীন হৈছে, বহু চহৰে ধাৰাবাহিকভাৱে বিশ্বজুৰি আটাইতকৈ প্ৰদূষিত চহৰৰ ভিতৰত স্থান লাভ কৰিছে। ইভিসমূহে শূন্য টেইলপাইপ নিৰ্গমন উৎপন্ন কৰে, যাৰ ফলত নাইট্ৰজেন অক্সাইড (NOx), Particulate Matter(PM)), আৰু Volatile Organic Compounds (VOC) আদি প্ৰদূষক যথেষ্ট হ্ৰাস পায়।
কম সেউজ গৃহ গেছ(Green House Gas)ৰ নিৰ্গমন:ইলেকট্রিক বাহন (Electric Vehicle)ৰ দ্বাৰা সেউজ গৃহ গেছ (Green House Gas)ৰ নিৰ্গমন বহু পৰিমাণে হ্ৰাস কৰাৰ সম্ভাৱনা আছে। এই হ্ৰাসৰ পৰিসৰ বাহন চাৰ্জ কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা বিদ্যুতৰ মিশ্ৰণৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে যদিও ইলেকট্রিক বাহন (Electric Vehicle)ৰ সামগ্ৰিক জীৱনচক্ৰৰ নিৰ্গমন গতানুগতিক বাহনৰ তুলনাত কম। নবীকৰণযোগ্য শক্তিৰ উৎসৰ দিশত ঠেলি দিয়াটোৱে এই সুবিধা আৰু অধিক বৃদ্ধি কৰে।
শব্দ প্ৰদূষণ হ্ৰাস:আভ্যন্তৰীণ দহন ইঞ্জিনৰ (Internal Combustion Engine)বাহনতকৈ ইলেকট্রিক বাহন অধিক নিস্তব্ধ, বিশেষকৈ চহৰ অঞ্চলত শব্দ প্ৰদূষণ কম কৰাত অৰিহণা যোগায়।
শক্তি দক্ষতা: ইলেকট্রিক বাহন (Electric Vehicle)সমূহ গেছলিন বা ডিজেল সমকক্ষতকৈ অধিক শক্তি-দক্ষ। ইহঁতে গ্ৰীডৰ পৰা ৭৭% তকৈ অধিক বৈদ্যুতিক শক্তি চকাক শক্তি প্ৰদান কৰিবলৈ ৰূপান্তৰিত কৰে, আনহাতে গতানুগতিক গেছলিন বাহনে গেছলিনত জমা হোৱা শক্তিৰ প্ৰায় ১২%–৩০%হে ৰূপান্তৰিত কৰে।
উল্লেখযোগ্য অগ্ৰগতিৰ পিছতো ভাৰতত ইলেকট্রিক বাহন (Electric Vehicle) গ্ৰহণ ত্বৰান্বিত কৰিবলৈ কেইবাটাও প্ৰত্যাহ্বানৰ সমাধানৰ প্ৰয়োজন আছে । যেনে –উচ্চ প্ৰাৰম্ভিক খৰচ: গতানুগতিক বাহনৰ তুলনাত ইলেকট্রিক বাহনৰ আগধন খৰচ বেছি। চৰকাৰী ৰাজসাহায্যই সহায় কৰিলেও উচ্চ খৰচ ব্যাপকভাৱে গ্ৰহণৰ বাবে বাধা হৈয়েই আছে।
সীমিত চাৰ্জিং আন্তঃগাঁথনি:যদিও চাৰ্জিং আন্তঃগাঁথনি সম্প্ৰসাৰণৰ প্ৰচেষ্টা চলি আছে, তথাপিও বিশেষকৈ গ্ৰাম্য অঞ্চলত ই অপৰ্যাপ্ত। এটা শক্তিশালী আৰু ব্যাপক নেটৱৰ্ক নিশ্চিত কৰাটো অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ।
পৰিসৰৰ উদ্বেগ: ইলেকট্রিক বাহন (Electric Vehicle)ৰ ড্ৰাইভিং পৰিসৰৰ বিষয়ে চিন্তাই সাম্ভাব্য ক্ৰেতাসকলক বাধা দিয়ে। । এই সমস্যা দূৰ কৰিবলৈ বেটাৰী প্ৰযুক্তিৰ উন্নতি আৰু দ্ৰুত চাৰ্জিং বিকল্পৰ উপলব্ধতা অতি প্ৰয়োজনীয়।
বেটাৰী উৎপাদন আৰু পুনঃব্যৱহাৰ:বেটাৰীৰ উৎপাদন আৰু নিষ্কাশনে পৰিৱেশৰ প্ৰতি প্ৰত্যাহ্বানৰ সৃষ্টি কৰে। বেটাৰী নিৰ্মাণ আৰু পুনঃব্যৱহাৰৰ বাবে বহনক্ষম পদ্ধতি বিকশিত কৰাটো অতি প্ৰয়োজনীয়।
ইলেকট্রিক বাহনে ভাৰতৰ বাবে পৰিৱেশগত প্ৰত্যাহ্বানসমূহ মোকাবিলা কৰাৰ লগতে সেউজীয়া, অধিক বহনক্ষম ভৱিষ্যতৰ দিশত আগবাঢ়ি যোৱাৰ এক পৰিৱৰ্তনশীল সুযোগ দাঙি ধৰিছে। যাত্ৰাটো প্ৰত্যাহ্বানৰে ভৰি থকাৰ সময়তে চৰকাৰ, উদ্যোগ, আৰু গ্ৰাহকৰ সংহত প্ৰচেষ্টাই এই বাধাসমূহ অতিক্ৰম কৰিব পাৰে। বৈদ্যুতিক গতিশীলতাৰ দিশলৈ এই পৰিৱৰ্তনে কেৱল বায়ুৰ গুণাগুণ উন্নত কৰাৰ লগতে সেউজ গৃহ গেছৰ নিৰ্গমন হ্ৰাস কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়াই নহয়, ভাৰতক বিশ্ব সেউজ আন্দোলনত আগশাৰীৰ স্থানত স্থান দিছে। দেশখনে এই খণ্ডত উদ্ভাৱন আৰু বিনিয়োগ অব্যাহত ৰখাৰ লগে লগে স্বচ্ছ, সেউজ, আৰু বহনক্ষম পৰিৱেশৰ দৃষ্টিভংগী ক্ৰমান্বয়ে লাভজনক হৈ পৰিছে।