- দীপশিখা হাজৰিকা বৰুৱা
মানৱ সমাজৰ সৰ্বদিশ সামৰি থকা অৱধাৰণা এটা হৈছে সংস্কৃতি।সংস্কৃতিৰ সংজ্ঞা বিশাল।অতীতৰে পৰা চলি অহা লোক সংস্কৃতি বিলাকৰ পৰাই আহি আহি আজিৰ বিশাল সংস্কৃতিৰ সৃষ্টি হৈছে।ইয়াৰ উপাদানো অসংখ্য।এইবোৰৰ ভিতৰত ভাষা,ধৰ্ম,বিভিন্ন ৰীতি-নীতি,কথা-বাৰ্তা,কলা-বিজ্ঞান,নৃত্য-নাট অভিনয়,নৈতিকতা,মানৱীয় প্ৰমূল্যবোধ আদি উপাদান উল্লেখ কৰিব পাৰি।সংস্কৃতিত নিহিত হৈ থকা উপাদানবোৰ কেতিয়াও আত্মনিৰ্ভৰশীল নহয়।ইয়াৰ সংখ্যা কমি গ’লেই যেন আনটোৰ অসুবিধা।এই উপাদানবোৰৰ অতি নিম্নমানৰ উপাদানৰে আৰম্ভ কৰি কোমল ভাষাবোৰৰ মাজেৰে সমাজৰ গুণগত মানদন্দৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি দুটা ভাগত ভাগ কৰা হৈছে।
১।অবস্তবাদী সংস্কৃতি।
২।বস্তবাদী সংস্কৃতি।
অবস্তবাদী সংস্কৃতি সমাজৰ অদৃশ্যমান উপাদানবোৰেৰে গঠিত,য’ত মূল্যবোধ অতি নিবিড়ভাৱে জড়িত প্ৰকৃত মূলৈবোধৰ উপলদ্ধিৰেহে অবস্তবাদী সংস্কৃতিৰ মূল গাঁথনি সংৰক্ষণাত্মক কৰি ৰাখিব পাৰে।অন্যথা মানুহৰ মাজৰ পৰা নৈতিকতা,সহানুভূতি,সহনশীলতা ধৰ্মৰ প্ৰকৃত ৰূপ সমন্বিতে সংস্কৃতিৰ জ্ঞানো মানৱীয় প্ৰমূল্যবোধ বাচি নাথাকিব।আনহাতেদি দ্বিতীয়বিধ সংস্কৃতি সম্পূৰ্ণ বস্তুবাদী ভাবধাৰাৰে পৰিচালিত।ইয়াত মানুহৰ জীৱন সংগ্ৰামৰ বৈষয়িক উন্নতি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা দৃশ্যমান উপাদানবোৰে স্থান পায়। এই দুয়োটাৰে উদ্দেশ্য তথা গুণ দেখাত পৃথক যদিও প্ৰকৃততে দুয়োটা সংস্কৃতিকে এক সামাজিক জীৱন প্ৰতালীয়ে একেলগ কৰি ৰাখিছে।সেয়ে মানৱ সমাজ আজিলৈকে সুকলমে জীয়াই আছে।প্ৰতিটো বস্তুৰে মূল্য সকলোৰে সমানে উপলদ্ধি নকৰে।সংস্কৃতিৰো একো একোটা উপাদানৰ গুৰুত্ব তথা অন্তৰ্নিহিত মূল্যবোধ সমানে সকলোৱে উপলদ্ধি কৰিব নোৱাৰাৰ ফলত আমাৰ মাজত কিছুমান অপসংস্কৃতিয়ে খোপনি পুতিছে যেনেদৰে নীতিৰ বিৰুদ্ধে কাম কৰাটোক দুনীৰ্তি বুলিব পাৰি ঠিক তেনেকৈ সংস্কৃতিৰ অপ-প্ৰয়োগকেই অপসংস্কৃতি বুলিব পাৰি।আমি এই কথা স্বীকাৰ কৰিব লাগিব যে,আমি আহি শূন্য মধ্যবিন্দুত উপস্থিত হৈছোঁহি।প্ৰথমে আমি কোনবোৰ কাম কাজে সংস্কৃতি বুজাব কোনবোৰে অপসংস্কৃতিক বুজাব তাক ভালদৰে বুজি পাব লাগিব।যেনেদৰে সংস্কৃতিৰ উপাদানৰ সংখ্যা যথেষ্ট বেছি ঠিক তেনেদৰে কোনবোৰ উপাদানৰ প্ৰতি অপসংস্কৃতিয়ে পোখা মেলিছে তাৰ হিচাপ লোৱাও সহজ নহয়।বিজ্ঞান আৰু কলাৰ সমান্তৰাল বিকাশ হোৱা সত্বেও এটা কথা স্বীকাৰ কৰিব লাগিব যে কলা আৰু বিজ্ঞানৰ মাজৰ যাতায়ত এতিয়ালৈকে সম্পূৰ্ণৰূপে সুগম হৈ উঠা নাই অপসংস্কৃতিৰ কবলত পৰি কলা আৰু বিজ্ঞানৰ মাজত কৃত্ৰিম বিভাজন আহিব পৰা বাবেই ই সম্ভৱ হৈ উঠা নাই।